I dag er det den kortaste dagen i året. Framover vert dagane lysare. Nesten umerkeleg, likevel så merkbart. Dagslyset varer lenger, solstrålane varmar meir. Litt og litt. Dag for dag. Kvart år.

10. april 2019 kl. 11.00 skriv forfattar Ragnhild Bjåen eit dikt. Ho er på fjellet, på Bjåen ved Hovden i Setesdal. På same tid, utan å vita om kvarandre, sit kunstnaren Tove Hertzberg ved havet i Lillesand og skriv også eit dikt. Båe dikta skildrar ei kopling til jorda. Her er dikta:

Ragnhild Bjåen:

Ser du regn
vis meg havet
Ser du vind
vis meg fjella
Ser du sol
vis meg uendelegheten
Du
gullglitrande stråle
for 200 millionar år vart du danna
molekyl i ein eksplosjon i kjernen for alt liv
200 millionar år tok det deg å nå overflata av den gule stjerna
og så
8 minutt
gjennom galaksar og univers
for nett no å treffe andlitet mitt.
Sende varme gjennom meg.
Setje soldryss på kinnet mitt.
Ein tiandel av eit sekund står tida stille i gullskin.
Ser du sol
vis meg uendelegheten.

Tove Hertzberg:

Slik føregjeng samarbeidet mellom forfattar Ragnhild Bjåen og kunstnar Tove Hertzberg. Dei utfyller kvarandre, tenker same tankar og kjenner den same koplinga til jorda. Dei kjenner på sårbarheten i naturen og utfordringane som er aktuelle i denne tida me lever i. Deira ynskje er å inspirere born og vaksne til å verdsetje dei vakre fjella der reinsdyra bur.

For der reinen går er jorda freda.

Det var ei klar natt, for nøyaktig 122 år sidan.

I Bykleheiane hadde det herja ein hannulv i lengre tid. Fjellgardingane dreiv då med tamrein, og ulven fylgde etter reinsflokken. Tapet av rein var stort. Og denne ulven var både lur og uredd. Fleire gonger hadde Fjellgardingane vore etter han, men det gjekk ikkje anten å skremme han vekk eller å få taka livet av han.

Ein dag fylgde reinsgjetarane han heilt frå Bjåen til Haukeliseter. Då trudde dei at dei hadde jaga han langt nok, og at dei skulle vera kvitt han for ei stund. Heimatt gjekk dei i måneskinet, og gjetarane la seg til på Bjåen. Men alt på morgosida fòr ulven på nytt over Breivatn. Torbjørg var tidleg oppe, og såg han i måneljoset då ho gjekk i fjoset i femtida. Ho vekte gjetarane, som tok etter ulven. Reinsflokken gjekk på Vidmyr. Dei måtte prøve å nå han att før han kom inn i flokken. Men innan dei rakk å koma dit hadde ulven drepe 11 av dyra i flokken.

Det var difor vanskeleg å drive med tamrein desse åra. Dei måtte gjete dyra både dag og natt, vinter og sommar. Og ulven tyktest vera umogleg å få has på. Heilt til denne natta, 11. desember, haustvinteren 1898.

Det var fullmåne. Oppe på loftet hjå Tarjei Hovden, på garden Hovden, låg Knut Vatndalen og Såvi Bjåen. Med eitt såg dei ulven som kom ned frå lie. Han stoppa opp i tunet og sneik seg kring fjoset, han kjende nok lukten av husdyra. Knut hadde ladd børse og skaut ut glaset. Ulven vart treft, men klarte å springe ned mot tjønnane nedanfor garden. Der tok Knut og Såvi han att, og fekk slege han i hovudet med børsa. Slik enda soga om den siste ulven i Bykle.

Ulven vart stoppa ut og stod lenge på museet i Kristiansand, men kom attende til Bykle i 1992. I dag kan du sjå han på rådhuset i Bykle.

Soga er henta frå Bykle Kultursoge, og det er Juel Lund som har fortalt dette.

Om berre nokre få dagar gjev Bykle kommune ut ein ny bokserie med segner og soger frå fjellbygdene kring Setesdalsheiane. Her kan du lesa meir om ulven, og fleire andre spanande historiar.

 Ulvetuva og soga om Hovdenulven

Kulturbua Fjellrein i Hovden sentrum nå i desember. 

Et lite innblikk i hvem som står bak konstruksjon og byggingen av bua. Vi er veldig glad for samarbeidet med Anders!

Har du teke deg tid til å lytte til stilla i kulturbua vår? -Late døra gå igjen og opne sansane for den stille kommunikasjonen? I bua ynskjer fjella og dyra som lever der å snakka til deg.


I fjella rundt Hovden held Europas sørlegaste villreinstamme til. Dette er eit urdyr som har klart seg gjennom alle endringar jorda har hatt dei siste 30. - 40.000 år. Det er reinen som dannar grunnlag for all kultur i Europa. I dag lever 90% av underarten vill tundrarein i Noreg, noko som gjev oss ein spesielt ansvar for å taka vare på villreinen. Dette er unikt for nettopp Hovden.


Velkomen inn i det stille rommet i Hovden sentrum.